Ger verrips biografie karel van het reve
Vertegenwoordiger van de beschaving
Karel van het Reve schreef ooit dat als hem gevraagd zou worden waarop hij zich liet voorstaan hij zou antwoorden dat hij trots was op het feit dat hij bepaalde schrijvers zelf ontdekt had. Hij voegde eraan toe dat het hiervoor wel nodig is dat je heel weinig van literatuur weet, maar dat het niettemin bijzondere voldoening schenkt als je zelfstandig tot de ontdekking komt dat bepaald proza van uitzonderlijke klasse is.
Jarenlang was ik er best trots op dat ik zelf Karel van het Reve had «ontdekt». Eind jaren zeventig wist ik slechts dat hij «de broer van» was, en verder werd er in de kringen waarin ik verkeerde hooguit negatief over hem gesproken. Hij zou al net zo rechts zijn als Gerard, een anticommunistische provocateur. Toevallig zag ik in de bibliotheek zijn bundel Een dag uit het leven van de reuzenkoeskoes liggen, en geïntrigeerd door die titel nam ik het boek mee naar huis.
Enthousiast over de aanstekelijke nurksheid, de tegendraadse opvattingen en de quasi-achteloze maar uiterst geraffineerde stijl maakte ik de volgende dag enkele medestudenten deelgenoot van mijn ontdekking. De reactie was ontmoedigend: «Ach, dan kun je ook net zo goed De Telegraaf lezen.» Gezien het feit dat hij in tal van bladen schreef, zijn stukken re
Karel van het Reve heeft eindelijk de klassieke biografie gekregen die hij zelf had gewild
Binnenkort verschijnt van de historicus Willem Melching een biografie over Karel van het Reve (), getiteld De Zelfdenker. Die term is afkomstig van Schopenhauer, een van de grote helden van Karel van het Reve – in het vervolg aangeduid als Karel.
Der Selbstdenker verwijst niet alleen naar het vermogen om, wars van alle mode, zelf over de dingen na te denken. Op dialectische wijze verwijst de term ook naar zijn tegenovergestelde: der Systemdenker. Deze laatste denkt volgens een bepaalde methode, ideologie of religieuze heilsverwachting en beschouwt zodoende alles wat zich aan hem (of haar) voordoet vanuit een zelfgekozen keurslijf. Geboren in een gezin van overtuigde communisten begon Karel als een overtuigd systeemdenker. Maar toen hij erachter kwam dat veel aan het communisme niet klopte, veranderde hij van inzicht om te eindigen als een overtuigd zelfdenker, voor wie geen intellectueel onderwerp meer heilig was.
Vierde biografie
Karel is een van de grootste Nederlandse schrijvers. Zijn taal is kloek en helder, iedereen met een zekere belangstelling kan hem begrijpen. Wat hij geschreven heeft, is bovendien nog bijzonder actueel. Het Sovjetcommunisme, waarover hij zo indringend
Cees Willemsen
Dubbele gedachten bij de biografie over Karel van het Reve1
Woensdag 8 maart werd een belangrijk deel van de bibliotheek van Marko Fondse geveild in de Amsterdamse Brandewijnsteeg door Van Gendt Book Auctions. Voor de veilingmeester was Fondses bibliotheek een weinig spectaculair onderdeel van zijn tweedaagse veiling. Voor mij was het erg spannend.
Fondse (), winnaar van de Martinus Nijhoffprijs voor vertalingen (uit het Russisch), was ruim een half jaar daarvoor overleden. Ik wist dat hij bevriend was geweest met Nederlands bekendste slavisten, onder wie Charles B. Timmer en Karel van het Reve. Als verzamelaar en chroniqueur van de slavistiek in Nederland had ik al een deel van Fondses nalatenschap bemachtigd via boekhandel Pegasus, maar deze veiling beloofde me boeken met unieke opdrachten. Fondse kende vele voor mij interessante auteurs en vertalers. Op de kijkdag, de zondag voor de veiling, wees ik de verschillende kavels in de wandkasten aan die ik graag nader wilde bekijken. Tot mijn geruststelling werd ik niet gestoord door kapers op de kust. Of toch? Opeens voelde ik meer dan ik zag een wat oudere man die mij oplettend observeerde. Toen ik vragend zijn kant op keek, stapte hij kordaat op mij af en vroeg op retorische toon: ‘U bent ook geïnt
Denkbeelden uit een dubbelleven
Ger Verrips, kroniekschrijver van de Communistische Partij Nederland (Dwars, duivels en dromend, ) en zelf tot lid van die partij, vatte nog bij leven van Karel van het Reve het plan op diens biografie te schrijven. Hij zocht hem op en werd welwillend te woord gestaan door de bejaarde schrijver, en na diens dood nog talloze malen door zijn weduwe, Jozina van het Reve-Israël. Haar inspanningen en die van vele anderen uit Van het Reves omgeving hebben niet kunnen verhinderen dat de biografie een ernstige teleurstelling vormde voor allen die iets &#; of veel &#; weten van Van het Reve, zijn werk, leven en denken. Ruime inzage van Verrips in ongepubliceerde teksten, brieven en dagboeken van Karel van het Reve heeft geleid tot een overdaad aan niet geheel, of in het geheel niet correcte citaten. Van begrip voor Van het Reves manier van denken is geen sprake. Aan zijn werk besteedt hij nauwelijks aandacht en dan nog komt hij, zoals een recensent opmerkte, &#;nooit veel dieper dan flaptekst-achtige citaten&#;. Kortom, alleen de verstokte verzamelaar die verlangt naar een complete collectie Reviana hoeft dit boek te bezitten.
De voetnoot als antwoord
De problemen van de biograaf van Karel van het Reve
Martijn Meijer
De biografie van Karel van het Reve door Ger Verrips werd over het algemeen kritisch besproken. Dat ligt voor een deel aan het onderwerp: Van het Reve had veel aanhangers die nauwelijks kritiek op hem verdragen. Maar ook de stijl, compositie en argumentatie van de biograaf zijn debet aan de slechte ontvangst. Bovendien stond zijn eigen verleden hem in de weg.
Toen Karel van het Reve in overleed, stuurden tientallen lezers condoleances aan de weduwe en kinderen van de schrijver. Een van die lezers schreef: ‘Anders dan bij de dood van andere gewaardeerde schrijvers heb ik nu het gevoel dat ik ook een persoonlijk verlies geleden heb.’ Hoe terughoudend Van het Reve in de omgang ook was, zijn lezers is hij altijd zeer nabij geweest. Misschien door de persoonlijke toon van zijn essays: als je Van het Reve leest, heb je soms de indruk dat je hem hoort praten. Vanaf de jaren zestig had hij een enorme invloed op het intellectuele leven in ons land. Zijn gezond verstand, zijn ironie, zijn respect voor de feiten, zijn ‘lessen in zindelijk denken’ (zoals Wouter van Oorschot het uitdrukte) hebben generaties van journalisten, schrijvers en academici gevormd. Vi