Gerrit kouwenaar biografie arjen fortuin
Met zijn biografie van dichter Gerrit Kouwenaar levert Arjen Fortuin een grote prestatie ★★★★☆
Het is een vreemde titel voor een biografie, men moet – zonder hoofdletter. Arjen Fortuin, de biograaf van de dichter Gerrit Kouwenaar, koos hem omdat het de titel is van een van diens bekendste gedichten en omdat dit gedicht hem als student bijzonder trof. Fortuin beschrijft in de proloog de langzame totstandkoming van het gedicht, dat eind , toen Kouwenaar eraan begon, ‘Nieuwjaar’ heette. Het lijkt een lijst goede voornemens: ‘Men moet zijn zomers nog tellen, zijn vonnis/ nog vellen, men moet zijn winter nog sneeuwen/ men moet nog boodschappen doen voor het donker/ de weg vraagt, zwarte kaarsen voor in de kelder’.
Fortuin vergelijkt verschillende versies en laat zien hoe geduldig en precies Kouwenaar te werk ging. Eindeloos zat hij te schaven en te prutsen. Ieder woord moest goed zijn, de volmaaktheid moest worden benaderd. Dat typeert de dichter Kouwenaar. In de laatste versie is ‘men moet’ geen lijst voornemens, maar een melancholieke opsomming van wat allemaal nog moet gebeuren, maar niet zal gebeuren, omdat de tijd opraakt.
Over de auteur
Aleid Truijens schrijft sinds voor de Volkskrant, vooral over literatuur, non-fictie en onderwijs. Zij publiceerde twee romans en t
Boekrecensie: Ja, de fascinerende biografie van Gerrit Kouwenaar verandert het lezen van zijn gedichten
Naar aanleiding van het verschijnen van de biografie van Gerrit Kouwenaar (), geschreven door Arjen Fortuin, werd her en der de vraag gesteld of zijn gedichten zijn veranderd nu we weten waar en wanneer ze geschreven zijn. Na het lezen van men moet – zonder hoofdletter – moet het antwoord ondubbelzinnig met ‘ja’ worden beantwoord.
Kouwenaar is bekend geworden met zijn poëzie en won daar alle belangrijke literaire prijzen voor, ook al was hij tegelijkertijd romanschrijver, vertaler, journalist en essayist. Zijn naam is voor altijd verbonden aan de Beweging van Vijftig, sinds hij ruim tien jaar na zijn debuut samen met Remco Campert, Jan Elburg, Lucebert, Hugo Claus, Simon Vinkenoog en anderen een nieuw soort poëzie begon te publiceren. De Vijftigers werden als groep bekend in Nederland en België, met hun tijdschrift Braak en met geruchtmakende bloemlezingen zoals Atonaal en Vijf 5 tigers (let op de woordspeling: tigers – tijgers).
Zijn leven lang werd Kouwenaar geassocieerd met zijn loopbaan als Vijftiger, al plakte hij aan deze periode een halve eeuw vast waarin hij heel andere en met de P.C. Hooftprijs bekroonde poëzie maakte en zich zelfs afzette tegen het idee
Gerrit Kouwenaar: met zijn biografie door zijn poëzie
Schuilt achter een interessant oeuvre ook altijd een interessante persoon? In het geval van Gerrit Kouwenaar niet echt, luidt mijn conclusie na het lezen van Men moet, de uitstekend geschreven biografie van Arjen Fortuin. Wel ging ik met deze biografie in de hand Kouwenaars gedichten anders – in mijn geval: meer – waarderen.
Net op het moment dat Gerrit Kouwenaar () zijn entree in de literaire wereld dacht te maken, stuitte de oorlog zijn opmars. Hij publiceerde tijdens de bezetting in clandestiene blaadjes en werd opgepakt. Tijdens zijn gevangenschap kreeg hij het zwaar te verduren.
Vijftigers
Na de oorlog maakt hij deel uit van de Vijftigers. Hoewel ze allemaal links waren, liet Kouwenaar de ambitie om socialistische kunst te maken snel los uit vrees in de valkuil van socialistisch realisme te trappen. De Vijftigers gaven af op de traditionele, vooroorlogse poëzie maar wat het nieuwe aan hun poëzie was, en wat hen als groep precies verbond, bleef ongedefinieerd. ‘Achteraf valt moeilijk te onderscheiden wat een oprecht gevoel van saamhorigheid was, en wat zelfbegrepen eigenbelang,’ analyseert zijn biograaf. Individueel dreigden ze te worden genegeerd, als groep waren ze ‘niet te vermijden’, waarbij Kouw
Recensie: Arjen Fortuin – men moet. Biografie van Gerrit Kouwenaar
Vandaag ontzettend onsterfelijk
Goede biografieën zijn mooie dingen. Ze informeren de belangstellende lezer niet alleen over allerlei wetenswaardigheden uit het leven van de beschreven veldheer, politicus, wetenschapper of kunstenaar, maar geven bovendien een aardig, en soms nieuw, inzicht in de tijd waarin het onderwerp van het boek zich op aarde bevond. Bovendien kunnen vaak grote (mis)stappen van de hoofdfiguur teruggevoerd worden op ogenschijnlijk kleine gebeurtenissen in zijn of haar persoonlijke leven. Dit laatste geldt vooral voor veldheren, politici en wetenschappers. Zij nemen objectief te duiden beslissingen, of doen ontdekkingen die in een verhelderend licht komen te staan bij de nodige achtergrondinformatie.
Bij kunstenaars en schrijvers ligt dat lastiger. Hun werk is doorgaans niet eenduidig. Stelde Harry Mulisch niet ooit dat een literaire tekst waar niet méér in zit dan wat de schrijver erin gestopt heeft, misschien niet zo veel voorstelt? Daarom geldt bij de interpretatie van literair werk vaak het adagium ‘kennis is ballast’.
Ter illustratie hiervan besprak ik met mijn masterstudenten de cyclus weg / verdwenen van Gerrit Kouwenaar. Met goede, in de tekst gegronde argumenten liepen h
Letterkunde
BOEKEN NR. 9, NOVEMBER
Arjen Fortuin: Men moet. Biografie van Gerrit Kouwenaar
door Dirk De Geest
Met het overlijden van Gerrit Kouwenaar () verdween een van de belangrijkste Nederlandse dichters van de twintigste eeuw. Kouwenaar was niet alleen een markante getuige van een aantal tumultueuze gebeurtenissen, hij was ook en vooral de schrijver van een uniek poëtisch oeuvre, dat internationale erkenning verwierf. Gepaard aan deze biografie zijn ook Kouwenaars Verzamelde gedichtenuitgegeven in een monumentaal boek.
Arjen Fortuin, die eerder de biografie van uitgever Geert van Oorschot schreef (Van Oorschot ), brengt ons nu een uitvoerig levensverhaal van Gerrit Kouwenaar. Het is een hoogstaande maar tegelijk ook prettig leesbare studie geworden, die Kouwenaar neerzet als mens maar hem ook situeert in de ruimere tijd en een goed licht werpt op zijn ideeën, zijn ontmoetingen, zijn eigen lectuur. Daarbij wordt ook de relatie met het werk op verhelderende wijze uitgewerkt, iets wat in biografieën van schrijvers nogal eens ontbreekt.
Deze biografie brengt ons het vertrouwde verhaal van de schrijver die op zoek gaat naar zijn roeping, maar ze laat vooral zien hoe dat artistieke traject bij Gerrit Kouwenaar nauw samenhangt m