Jan de koning lunteren
De voormalige ARP- en CDA-politicus Jan de Koning staat vooral bekend om zijn tegeltjeswijsheden. De meeste faam verwierf wel ‘Als het niet kan zoals het moet, moet het maar zoals het kan’. Peter Bootsma (die naam maakte als medeauteur van de biografie Tour de force over Dries van Agt) heeft de eerste helft van die zin gebruikt als titel van een boek waarin het leven van De Koning wordt beschreven.
De Koning komt uit dit werk vooral naar voren als een pragmaticus. ‘Hij had niet zo geweldig veel principes,’ schrijft Bootsma. Uit zijn beroemdste tegeltjeswijsheid (de biograaf gebruikt de term ‘boerenwijsheid’) blijkt al dat bij De Koning het resultaat voorop stond. Het liefst wilde hij uiteraard de volgens hem perfecte oplossing, maar als die er niet inzat was een wat mindere variant ook goed. Hij was ‘in al zijn vezels gericht op consensus’. Daarbij stond hij te boek als zowel daadkrachtig als humoristisch.
Burgemeester
De Koning wordt in geboren in een diepgelovig gezin in het Overijsselse Zwartsluis, waar zijn vader gemeentesecretaris en later burgemeester is. In de Tweede Wereldoorlog raakt hij betrokken bij het gewapende verzet. Nauwelijks is de oorlog voorbij of De Koning meldt zich alweer als vrijwilliger voor de strijd in ‘ons Indië’, samen met zijn oudere broer K
Biografie Jan de Koning mist politieke scherpte
Bij de presentatie van de biografie van Jan de Koning () hield voormalig topambtenaar Hans Borstlap een inleiding met de titel Een formidabel politicus. Hij stelde dat huidige en toekomstige generaties politici te midden van alle Haagse luidruchtigheid kunnen kennisnemen van hoe je ook politiek kunt bedrijven: onbaatzuchtig, voortdurend bruggen bouwend zonder stemverheffing of kabaal met een groot sociaal hart. Zo’n uitspraak maakt nieuwsgierig. Wat maakte De Koning tot een formidabel politicus en wat zouden de huidige politici van hem kunnen leren?
Jan de Koning was minister van tot in kabinetten die onder leiding stonden van Dries van Agt en Ruud Lubbers. Hij was een duizendpoot, die diverse ministeries leidde en vaak optrad als kabinetsinformateur. Het langst was hij minister van Sociale Zaken en hij stond in die rol bekend als de belangrijkste steunpilaar van Lubbers. Hij verliet de actieve politiek in en was tot zijn dood in lid van de Raad van State.
Drama in Nederlands Indië
De eerste helft van de biografie gaat over het leven van De Koning voordat hij de politiek in ging, de tweede over zijn politieke loopbaan. Jan de Koning werd in geboren als zoon van de burgemeester van Zwartsluis. Hij belandde tijdens de Tweed
CDA-politicus Jan de Koning () wilde geen gelijk, maar begrip
Wat missen we in deze politiek bizarre en onzekere tijd een politicus als Jan de Koning! Dat is het gevoel bij het lezen van de biografie over de CDA-prominent van historicus Peter Bootsma. Uit dit boek rijst een beeld op van een politicus die nuchter is, met boerenverstand, relativerend en gespeend van ijdelheid. Met altijd een glimlach om de mond. Die op innemende wijze, verzoenend en met kennis van zaken ruim twintig jaar op het Binnenhof een gezaghebbende rol heeft gespeeld.
Vijanden had hij daar niet, en erbuiten waarschijnlijk maar één: schrijver en wetenschapper W.F. Hermans. In stelde De Koning Kamervragen over de professor aan de Rijksuniversiteit Groningen: er waren klachten over Hermans’ veelvuldige afwezigheid. Na drie rapporten en hevige interne strijd nam Hermans uiteindelijk zelf ontslag. Nadien noemde hij De Koning een ‘gereformeerde glimpieper’ met een ‘leugenaarstronie’.
‘Zonder de Koning geen CDA’
De Koning wist als voorzitter van de ARP na het vertrek van partijleider Barend Biesheuvel in een scheuring in de partij te voorkomen. Dat Willem Aantjes als zijn opvolger het kabinet Den Uyl wél wilde en het CDA niet, maakte de zaak nog complexer. De Koning moest al zijn diplomatieke gaven inzetten
‘Als het niet kan zoals het moet …’
‘De in overleden CDA-politicus Jan de Koning verenigde een groot deel van de recente Nederlandse geschiedenis in zich. Nu heeft hij eindelijk de biografie die hij verdient.’ – NRC ●●●●
‘Politicoloog Peter Bootsma wijdt een puike biografie aan CDA-politicus en viervoudig minister Jan de Koning. De biograaf duidt zijn gezag en beminnelijkheid zonder te psychologiseren.’ – de Volkskrant
‘De Koning was een pragmatische politicus, zeer aimabel en een geboren ‘geboren bruggenbouwer’. Dat hij allesbehalve een opportunist was, maar gedreven door heldere beginselen ook ferme en tegendraadse standpunten kon innemen, blijkt uit deze heldere en fraaie biografie.’ – Historisch Nieuwsblad
‘Deze boeiende biografie geeft stof tot nadenken voor de huidige lichting politici, worstelend met polarisatie en wantrouwen.’ – Trouw
‘Wie wil weten hoe Nederland was, al was het maar om het huidige Nederland te snappen, zou de biografie over Jan de Koning moeten lezen. De CDA-politicus was alles wat de politici van nu niet zijn en vooral een man om van te houden.’ – Arnon Grunberg in de Vo Ruud Lubbers, die premier van was van tot en met , verklaarde: ‘Je kunt eigenlijk zeggen dat voor mij de ellende begon toen Jan de Koning wegging.’ Misschien geldt dat niet alleen voor Lubbers, maar wie was Jan de Koning? Om die vraag te beantwoorden schreef politicoloog Peter Bootsma een biografie over De Koning () met de titel ‘Als het niet kan zoals het moet’ Dit boek is ook te lezen als een geschiedenis van Nederland van de jaren dertig tot het eind van de vorige eeuw, en daarmee van de ontzuiling en de ontkerkelijking, oftewel van de tweede bevrijding, na die van Beide bevrijdingen stelden uiteindelijk teleur, demissionair minister Hugo de Jonge vatte de teleurstelling van de laatste recentelijk handzaam samen: ‘Ik mag het in deze adventstijd wel zeggen: mensen zijn toch op zoek naar een messias. Om daarna helaas te moeten constateren dat niet iedere messias in staat is om de wonderen te verrichten die hem zijn toegedicht.’ Over de auteur De postreligieuze verlossingsleer nam eerder de vorm aan
Wie is er nog laconiek in de politiek? Politici als Jan de Koning (), nee, die zijn er niet meer
Arnon Grunberg schrijft voor de Volkskrant over verlangen, politiek en ondergang. Zijn laatste boek is De vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood.Hoop op verlossing